91 41 48 001 
um@trzcinsko-zdroj.pl
Dziś jest piątek 24 lutego 2023, dziś są imieniny: Macieja i Bogusza
Menu strony
Licznik
dodano: 2011-10-12 08:39:12
Chełm Dolny znajduje się w południowej części Gminy Trzcińsko-Zdrój, w odległości około 15 km od Trzcińska. Leży w pobliżu dwóch niewielkich jezior polodowcowych.
Chełm Dolny to stara wieś średniowieczna. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1337 roku, w których określana była jako Wardenbergh. Wieś stanowiła pierwotnie własność książęcą i założona została - prawdopodobnie - już w drugiej połowie XIII wieku.
W wieku XVIII wieś składała się z części chłopskiej, majątku i folwarku urzędowego. Majątek należał do porucznika von Waldow zaś folwark do urzędu Neudamm (Dębno). Kościół stanowił filię parafii w Warnicach.
W połowie XIX wieku majątek był w posiadaniu (bliżej nieznanego) Richtera i liczył (łącznie z folwarkiem Johannishof) 7027 mórg ziemi. W latach 20-tych XX wieku majątek należał do Jürgena von Treskow i liczył 658 ha ziemi. We wsi było 5 dużych gospodarstw rolnych.
We wsi, w części zachodniej, znajdował się dwór oraz rozległy park wokół jeziora Vorderer. Po wschodniej stronie majątku, przy drodze w kierunku południowym usytuowana była niewielka, zwarta kolonia mieszkalna pracowników folwarcznych. Kościół był usytuowany Pośrodku wsi, na wysokości podwórza folwarcznego, przy skrzyżowaniu dróg.
Po północnej stronie zespołu folwarcznego zlokalizowany był duży ogród, związany z majątkiem. Na obrzeżach usytuowane były - po obu stronach drogi - zagrody chłopskie, 5 budynkowe, o niewielkiej skali działek siedliskowych.
Do dziś zachowały się wszystkie ważniejsze elementy historycznego układu przestrzennego, tj. założenie ulicowe, podział wsi na część folwarczną i chłopską, rozległe założenia pofolwarczne, kościół, a także układ sieci drożnej. Zespół pofolwarczny stanowi dominujący element kompozycji przestrzennej, zaś centralnie usytuowany kościół stanowi dominantę architektoniczną oraz element zabudowy o wartościach zabytkowych.
Podwórze folwarczne uległo częściowemu zatarciu. Dwór został zniszczony w 1945 r. Historyczna zabudowa podwórza folwarcznego to: 5 budynków inwentarsko-stodolnych, murowanych z kamienia, z końca XIX wieku oraz murowana, XIX wieczna kuźnia znajdująca się w zachodniej części założenia folwarcznego. Park dworski o charakterze krajobrazowym, o częściowo zatartym półkolistym układzie, ze starodrzewem liściastym, stanowi urozmaicenie krajobrazu naturalnego oraz element historycznej kompozycji przestrzennej o cechach zabytkowych.
Kościół kamienno-ceglany pochodzi z XIII wieku. Znajduje się na historycznie wydzielonej działce, ogrodzonej murem kamiennym z neogotyckimi bramkami. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się XIX-wieczna kaplica cmentarna. Przy kościele znajdują dwie, historyczne nekropolie.
Zabudowa wiejska to obecnie kilka 2 i 5-budynkowych, mało i średniorolnych zagród oraz budynki murowane z przełomu XIX i XX wieku.
Obręb geodezyjny Chełm Dolny zajmuje powierzchnię 411 ha. Wieś należy do sołectwa w Chełmie Górnym i zamieszkuje ją obecnie 78 osoby (według stanu na 31.12.2008).
Ważniejsze obiekty zabytkowe:
Jak załatwić sprawę
Powiat Gryfiński
Urząd Marszałkowski
Urząd Miejski Trzcińsko
ul. Rynek 15
74-510 Trzcińsko - Zdrój
tel. 91 41 48 001
fax 91 41 48 103
e-mail: um@trzcinsko-zdroj.pl
NIP: 858-17-31-665
REGON: 811684835
konto: 02 9370 1020 0400 0130 2004 0008
Urząd Miasta jest czynny
poniedziałek - czwartek w godzinach 7.30 - 15.30
piątek w godzinach 7.00 - 15.00